Hoe stel ik mijn fiets individueel en correct op mij in? – How to Ca Go Episode 15

Het gonst van de vuistregels, regels en principes over het correct instellen van een fiets op zijn berijder. Daarvan klopt de helft niet, de andere is onnauwkeurig en zelden bedoeld voor een bakfiets. Een cargobike brengt enkele bijzonderheden met zich mee die het onderscheiden van een toerfiets of commuter, als het om de beste instellingen van de zitpositie gaat. Hier de belangrijkste punten:

• Het eigengewicht van de bakfiets is hoger, zelfs longtail-modellen of sportievere varianten zoals de Ca Go CS wegen vanwege de hoge belastingen in het dagelijks gebruik in principe meer, wat tegelijkertijd betekent dat de fiets bij laag tempo en stilstand iets moeilijker te controleren is.
• Veel bakfietsen worden niet in vijf of zes maten aangeboden, maar als éénheidskader. Dat beperkt afhankelijk van de fabrikant enerzijds de instelmogelijkheden voor zeer grote of kleine mensen, anderzijds wordt een andere framegeometrie met vlakkere zithoek nodig. Dat wil zeggen, de uitschuifbare zadelpen is schuin naar achteren gericht. Bij het verstellen van de zithoogte verandert bij zulke bikes dus de afstand tot het stuur, bij standaardfietsen is dat nauwelijks het geval. Omrekeningstabellen van trekkingfietsen of mountainbikes bijvoorbeeld passen daarom niet goed bij de meeste bakfietsen.
• Omvallen is duurder. Als een normale racefiets een keer op zijn kant valt, is in het slechtste geval een kras in de lak. De fiets waarin de kinderen meerijden of waarin men boodschappen in glazen of flessen vervoert, mag daarentegen nooit gaan kantelen. Vanwege het grotere gevaar voor aanzienlijke schade is het in orde om kleine concessies in de economie en efficiëntie van het trappen te accepteren – te meer daar de motor verliezen in efficiëntie compenseert – en daarvoor een zitpositie met maximale controle in te nemen. Dat geldt natuurlijk evenzeer voor het staan, versnellen, stoppen en rijden met de cargobike.
• De bakfiets wordt meestal als korteafstandsfiets gebruikt. Bikes zoals de CS90 Allroad zijn ook prima geschikt voor tochten, kernactiviteit van lastezels blijven echter transporten op korte afstanden met veel stop-and-go-verkeer. Fietsen voor lange tochten worden eerder ingesteld voor optimaal, efficiënt trappen, bij cargomodellen is een optimalisatie voor comfortabel en veilig stoppen en wegrijden daarom zeker zinvol.
• Cargobike gelijk groepsfiets: Vooral bij gezinnen met kinderen of bakfietsen in bedrijfspools komen op één bike vaak meerdere berijders. De fiets zou dus constant versteld moeten worden, wat niet bij elke parameter ad hoc mogelijk is. Daarom moeten zulke multi-user-bikes een setup krijgen die het ook verschillend gebouwde rijders en rijdsters mogelijk maakt om hoogstens de zadelhoogte te verstellen.

De 6 stappen naar de optimale instelling van je bakfiets

Als het in dit geval om een toerfiets of mountainbike zou gaan, zou men heel eenvoudig kunnen verwijzen naar een professionele setup-hulp voor het instellen van de fiets, zoals de Ergon Fitting Box. En inderdaad zouden veel maatregelen uit de Fitting Box voor toerfietsen ook op cargobikes toepasbaar zijn – sommige waarden zouden echter door de gebruiker afhankelijk van het cargobike-model gecorrigeerd moeten worden. Dat ligt vooral aan de genoemde zithoek en de ruimtelijke beperkingen die de laadafdelingen met zich meebrengen.

Een gezonde en rijstabiele basisinstelling is echter ook met enkele stappen zonder millimeterprecieze metingen mogelijk. Daarbij richten we ons eerst op de bakfietsen die slechts door één persoon gebruikt worden.

Uitgangspunt van elke bikefitting is de zadelhoogte. Experts op dit gebied zoals dr. Kim Tofaute bevelen daarbij een instelling aan waarbij bij het trappen de knieën in een hoek tussen ongeveer 85 graden op het bovenste dode punt en een bijna volledige strekking liggen. Daarbinnen bevindt zich het bereik waarin de spieren efficiënt werken en de belasting op de knieën zo gering mogelijk is. Nadeel: men moet in het algemeen volledig van de fiets afstappen als men stopt. De voeten reiken zittend in het zadel nooit beiden tot de grond. Dit moment kort voor de stilstand brengt bij lichte bikes nauwelijks het gevaar van kantelen met zich mee, bakfietsen kunnen echter afhankelijk van de belading eerder uit balans raken. Daarom wordt de zadelhoogte als compromis iets lager gezet om zo snel mogelijk nog in het zadel zittend in de veilige stand te komen. Ook het cockpit wordt later niet alleen voor het rijden, maar ook voor goede controle bij stilstand gepositioneerd.

Stap 2: De zadelverschuiving

Met de zadelhoogte hangt ook de zadelverschuiving samen, dus hoe ver het zadel op zijn klemrail naar voren of achteren verschoven wordt. Verderop wordt nog ingegaan op de wisselwerking met betrekking tot de afstand stuur tot zadel. Omdat zoals beschreven bij de meeste cargobikes de zadelpen al vrij schuin naar achteren uit het frame komt, komt aan de zadelverschuiving een bijzonder grote betekenis toe. Twee methodes:

Tip van Dr. Kim Tofaute:

"Een verzinkbare zadelpen is bij cargobikes die door meerdere personen gedeeld worden of waarmee veel gereden wordt, een lonende investering." Deze dropper posts functioneren vergelijkbaar met bureaustoelen: een telescoopstang laat zich door verplaatsing van het lichaamsgewicht indrukken of uitschuiven, de knop voor vergrendeling bevindt zich in het algemeen op het stuur."

Tip van Dr. Kim Tofaute:

"Het schoenwerk is ook zonder klikpedalen allesbehalve onbelangrijk. Stevige schoenen met een harde zool voorkomen enerzijds dat de druk te puntsgewijs van het pedaal naar de voet wordt overgedragen. Anderzijds laat een naar de zijkant kantelde fiets zich met stabiele stand zoveel beter opvangen, dan wanneer je op hoge, zeer zachte zolen of zelfs zolen met hoge hak staat."

De kleinste geeft de richting aan

Blijft het niet zeldzame geval dat meerdere mensen een bakfiets delen en daarom zadel- en cockpitinstellingen op beide respectievelijk meerdere berijders moeten passen. Omdat veiligheid boven alles staat, oriënteert men zich bij het vinden van het compromis eerder op de kleinste in de groep. Bovenste regel blijft: het stuur moet noch bij het rijden noch bij stilstand boven borsthoogte zijn, de armen dus altijd duidelijk neerwaarts richting stuur verlopen. Dat betekent in het slechtste geval dat de grotere met iets meer bovenlichaamshelling moet zitten, dat is draaglijker dan een crash. Bij de zadelhoogte moet je je echter de moeite getroosten om deze bij wisseling van berijder te verstellen. Markeringen met een watervaste viltstift helpen om verschillende instellingen snel terug te vinden. Graag geen markers in het metaal krassen, dat kan het onderdeel verzwakken. Wie een snelsluiting gebruikt voor correctie van de zadelhoogte, moet dat bij het wegzetten en afsluiten van de bike in overweging nemen en het zadel erbij betrekken. Dr. Tofaute suggereert zelfs om na te denken over een eigen zadelpen-zadelcombinatie voor elke berijder. Voor aanvang van de rit zou zo iedereen zijn individueel passend zadel inclusief reeds ingestelde zadelverschuiving in de fiets kunnen plaatsen. Een markering op de stang helpt om snel de passende hoogte te vinden. Ideaal zijn ook genoemde dropper posts, die zich zelfs tijdens het rijden door het lichaamsgewicht laten verstellen.

Tip bij diverse lichaamsgroottes:

Bij lengteverschillen van meer dan tien of vijftien centimeter kan het helpen om het zadel op zijn klemrail benadrukt ver naar achteren te fixeren. Ook al is dat in tegenspraak met stap #2, de maatregel compenseert verschillende beenlengtes enigszins.

Als je meer tips en tricks over je Ca Go Bike zoekt, bekijk dan andere artikelen uit onze reeks "How to Ca Go".